ساخت کاشی

کاشی، نوعی محصول سرامیکی است که از یک قطعه سنگ مصنوعی ساخته می‌شود. این محصول در ابعاد و ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شود (معمولاً با ضخامت کم و چند میلی‌متری) و سطحی صاف، صیقلی و لعاب‌خورده دارد. از کاشی‌ها معمولاً در مکان‌هایی مانند حمام، دستشویی، آشپزخانه و فضاهای مرطوب و دکوراتیو استفاده می‌شود.
واژه "کاشی" از شهر کاشان گرفته شده است که از دیرباز یکی از مراکز مهم سفال‌سازی در ایران و جهان اسلام بوده است.

مراحل تولید کاشی

مرحله اول: انتخاب و آماده‌سازی مواد اولیه

1. انتخاب خاک مناسب:
   • خاک رس، ماده‌ی اصلی است که در ساخت کاشی به کار می‌رود.
   • خاک رس مورد استفاده باید شامل حدود 20 تا 25 درصد سیلیس باشد.
2. حذف ناخالصی‌ها و آسیاب کردن خاک:
   • سنگ‌ها و مواد زائد از خاک جدا می‌شوند.
   • سپس خاک را همگن‌سازی و هوادهی کرده و با آسیاب‌های مخصوص به پودر یکدست تبدیل می‌کنند.

مرحله دوم: ساخت گل سرامیکی (خمیر اولیه)

1. مخلوط کردن خاک با آب:
   • آب با پودر خاک مخلوط می‌شود تا خاصیت پلاستیسیته (قابلیت شکل‌پذیری) در آن به وجود آید.
   • هدف: ایجاد گل قابل قالب‌گیری.
2. افزودن مواد اصلاحی:
   • برای جلوگیری از ترک‌خوردن یا تغییر حجم در زمان پخت، موادی مثل سنگ چخماق آسیاب‌شده اضافه می‌شود.
   • برای جلوگیری از رنگ‌پریدگی یا ایجاد رنگ‌های ناخواسته (مانند قهوه‌ای ناشی از اکسید آهن)، مواد افزودنی مانند اکسید کروم به خاک اضافه می‌شود.

مرحله سوم: قالب‌گیری و شکل‌دهی

1. قالب‌گیری تحت خلأ:
   • گل آماده‌شده وارد دستگاه پرس شده و در قالب‌هایی تحت خلأ قرار می‌گیرد.
   • این روش باعث توپر شدن قطعه و بالا رفتن مقاومت آن می‌شود.
2. پرس‌کاری با صفحات مخصوص:
   • صفحات دستگاه پرس، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از چسبیدن گل به قالب جلوگیری کنند.

مرحله چهارم: خشک‌کردن اولیه

1. روش خشک‌کردن اصولی:
   • اگر قطعه خیلی سریع یا ناصحیح خشک شود، دچار ترک، پیچش یا چروک می‌شود.
2. استفاده از تونل هوای گرم:
   • در ابتدا دمای هوا مانند دمای محیط است تا از شوک حرارتی جلوگیری شود.
   • سپس به‌تدریج دما افزایش می‌یابد تا رطوبت قطعه تبخیر شده و خشک شود.

مرحله پنجم: پخت اول (بیس‌پخت)

1. انتقال به کوره‌های تونلی:
   • قطعات خشک‌شده وارد کوره‌های تونلی می‌شوند.
   • دما به‌تدریج از دمای محیط تا حدود 1000 درجه سانتی‌گراد بالا می‌رود.
2. فرآیند پخت:
   • ابتدا آب سطحی بخار می‌شود.
   • سپس آب شیمیایی تبخیر شده و خاک رس در دمای بالا شروع به شیشه‌ای شدن می‌کند.

مرحله ششم: لعاب‌زنی (پوشش شیشه‌ای)

1. پاشیدن لعاب بر سطح قطعه:
   • لعاب‌ها از ترکیب شیشه، اکسید فلزات، رنگدانه و مواد معدنی ساخته می‌شوند.
   • بسته به نوع لعاب، می‌توان کاشی‌های مات، براق یا نیمه‌براق تولید کرد.
2. روش‌های لعاب‌زنی:
   • اسپری، غوطه‌وری یا ریختن لعاب.
   • هدف: پوشاندن منافذ سطحی و ایجاد ظاهری زیبا و ضدآب.

مرحله هفتم: پخت دوم (لعاب‌پخت)

1. قرارگیری مجدد در کوره:
   • بعد از لعاب‌زنی، کاشی‌ها بار دیگر در دمای بالا پخته می‌شوند.
2. فیکس شدن لعاب روی بدنه:
   • حرارت باعث ذوب شدن لعاب و نفوذ آن به بدنه کاشی می‌شود.
   • پس از سرد شدن، سطحی یکپارچه، صاف، براق و مقاوم به دست می‌آید.

مرحله هشتم: درجه‌بندی، بسته‌بندی و عرضه

1. درجه‌بندی نهایی بر اساس کیفیت:
   • کاشی‌ها از نظر رنگ، ضخامت، لعاب، صاف بودن و ترک‌خوردگی بررسی و طبقه‌بندی می‌شوند.
2. بسته‌بندی و ارسال به بازار:
   • در نهایت، محصولات بسته‌بندی شده و آماده عرضه به بازار و مصرف‌کننده می‌شوند